OSHOVIETNAM

Phật đã nói, "Nếu ông muốn nhìn, nhìn ngay đi. Đừng để tâm trí đi vào trong nó." Thầy có thể nói thêm cho chúng tôi về "nhìn" không?

Anand Deepesh,

Nhìn là trạng thái của vô trí, trạng thái của vô ý nghĩ, trạng thái của nhận biết thuần khiết, khi bạn đơn giản phản xạ cái đang hiện hữu mà không có bất kì suy diễn nào, bất kì phán xét nào, bất kì ý thích, bất kì ý không thích nào; khi bạn không nói điều gì về nó, bạn chỉ vận hành như chiếc gương.

Đó là lí do tại sao Phật nói, "Nếu ông muốn nhìn, nhìn ngay đi," vì nếu bạn bắt đầu nghĩ bạn đã bỏ lỡ rồi. Nhìn ngay ngụ ý không mang tâm trí vào. Tâm trí mang thời gian, tâm trí mang tương lai, tâm trí mang quá khứ. Tâm trí bắt đầu so sánh liệu điều đó là đúng hay sai. Nó so sánh với các định kiến cũ - với Gita, với Koran, với Kinh Thánh, với mọi ước định của bạn - hay nó bắt đầu phóng chiếu bản thân nó vào trong tương lai, vào trong thế giới của ham muốn: "Nếu mình tin vào điều này mình sẽ đạt tới cái gì? Thành tựu sẽ là cái gì?" Khoảnh khắc tâm trí bước vào nó mang toàn thế giới của quá khứ và tương lai. Đột nhiên bạn ở trong rối loạn. Kí ức có đó, ham muốn có đó, và cái đã được nói cho bạn bị mất đi trong rối loạn này, trong tiếng ồn này.

Phật nói: Nhìn nó ngay bây giờ! Thậm chí không suy nghĩ một khoảnh khắc.

Suy nghĩ nghĩa là bỏ lỡ.

Do đó điều này đã từng là thực hành thường xuyên của Phật: bất kì khi nào một người tìm kiếm mới tới ông ấy hỏi các câu hỏi, truy hỏi về chân lí, Thượng đế, kiếp sau, ông ấy bao giờ cũng nói, "Đợi đã, đừng vội. Cứ ngồi bên cạnh ta trong ít nhất hai năm không hỏi bất kì cái gì. Nếu ông thực sự muốn được trả lời, thế thì quên mọi câu hỏi của ông trong hai năm đi. Nếu ông không muốn được trả lời, thế thì ta sẵn sàng trả lời ngay bây giờ. Nhưng ông không sẵn sàng lắng nghe. Chính câu hỏi của ông đang tới từ sự không lành mạnh bên trong. Có cả nghìn lẻ một câu hỏi bên trong đòi hỏi sự chú ý. Trong khi ta đang trả lời câu hỏi của ông, ông sẽ chuẩn bị câu hỏi mới để được hỏi; ông sẽ không lắng nghe ta. Cho nên nếu ông thực sự muốn được trả lời, đợi trong hai năm đi. Ngồi im lặng bên cạnh ta không hỏi, đơn giản quan sát điều đang xảy ra ở đây.

"Nhiều thứ sẽ xảy ra trong hai năm này: ông sẽ thấy nhiều người nở hoa. Ông sẽ thấy mọi loại người tới ta: người tò mò, người tới với tay trống rỗng và đi với tay trống rỗng, người tìm kiếm thực, người tới với tay trống rỗng nhưng không bao giờ đi mà tay trống rỗng - họ ở lại, họ vẫn còn lại với ta cho tới lúc họ được hoàn thành. Ông sẽ thấy những người chậm, người mất thời gian rất dài, quá trình dần dần, và ông sẽ thấy những người nhanh, người thông minh, người hiểu ngay lập tức. Đơn giản quan sát đi. Bước cùng ta từ làng này sang làng khác, ngồi cùng ta dưới cây này và cây kia, thấm đẫm linh hồn ta, cảm thấy im lặng của ta, nhìn vào mắt ta, quan sát cách ta bước, quan sát cách ta ngồi. Đơn giản quan sát trong hai năm và quên đi mọi câu hỏi của ông, đừng hình thành bất kì câu hỏi nào, và sau hai năm, nếu ông có thể hoàn thành điều kiện này, ông sẽ được phép hỏi và ta sẽ trả lời ông. Và ta hứa với ông rằng dù câu hỏi là bất kì cái gì, nó sẽ được giải, dù cơn khát của ông là bất kì cái gì, nó sẽ được làm dịu đi."

Một triết gia lớn, Maulingaputta, đã tới, và ông ấy hỏi những câu hỏi triết lí lớn, tất nhiên. Phật lắng nghe - ông ấy rất nổi tiếng, ông ấy đã nổi tiếng khắp nước. Ông ấy đã không tới một mình, ông ấy đã tới cùng năm trăm đệ tử riêng của mình. Họ ngồi đằng sau ông ấy. Phật kiên nhẫn lắng nghe. Trong một giờ ông ấy đã hỏi những câu hỏi này nọ - những câu hỏi rất rắc rối, những câu hỏi phức tạp, những câu hỏi tinh vi. Thế rồi ông ấy nói, "Tôi đã hỏi nhiều câu hỏi thế, nhưng ông đã không trả lời."

Phật nói, "Cách trả lời của ta là ở chỗ ông sẽ phải đợi trong hai năm cùng ta. Đây là những câu hỏi ông đã hỏi nhiều người. Ông đã hỏi chúng hay không hỏi chúng trước khi hỏi ta?"

Maulingaputta nói, "Điều đó đúng. Tôi đã hỏi Mahavira và ông ấy lập tức trả lời. Tôi đã hỏi Sanjay Vilethiputta" - ông này là một thầy giáo nổi tiếng khác của thời đó - "và ông ấy đã lập tức trả lời. Tôi đã hỏi Ajit Keshkambli" - ông này là một triết gia rất hoài nghi "và ông ấy đã quan tâm lắm tới câu hỏi của tôi. Và tôi đã hỏi nhiều người khác thế. Chúng tôi đã từng du hành khắp nước."

Phật nói, "Ông đã hỏi nhiều người thế và tất cả họ đều đã trả lời, nhưng ông có nhận được câu trả lời không? Nếu ông đã nhận được câu trả lời, thế thì sao phí thời gian của ta?"

Maulingaputta nói, "Họ đã trả lời, nhưng tôi chưa nhận được câu trả lời. Câu hỏi của tôi vẫn còn y nguyên không được động tới. Câu trả lời của họ đã không thoả mãn cho tôi."

Thế rồi Phật nói, "Ta cũng có thể trả lời ngay bây giờ như họ đã trả lời - nó cũng sẽ không thoả mãn cho ông đâu. Bây giờ ông phải quyết định. Nếu ông thực sự quan tâm thế thì liều để ra thời gian hai năm và ngồi im lặng bên cạnh ta."

Maulingaputta đợi trong hai năm, nhưng trước khi ông ấy nói, "Vâng, tôi sẵn sàng đợi," một trong những đại đệ tử của Phật, Manjushri, bắt đầu cười. Maulingaputta nói, "Sao người này cười như điên vậy?"

Phật nói, "Ông ấy không điên đâu - ông ấy là đệ tử đầu tiên của ta đã trở nên chứng ngộ. Và ta biết tại sao ông ấy cười - ông có thể hỏi đích thân ông ấy."

Maulingaputta hỏi Manjushri, "Tại sao ông cười?"

Ông này nói, "Tôi cười vì ông Phật Gautam này trí xảo lắm! Ông ấy đã đánh lừa tôi theo cùng cách. Lắng nghe điều ông ấy nói với ông, tôi nhớ tới cuộc hành trình riêng của tôi tới ông ấy. Hai mươi năm đã trôi qua; đột nhiên tôi nhớ lại - tôi đã hoàn toàn quên mất - rằng đây cũng đã là những câu hỏi của tôi nữa. Cứ dường như lịch sử đang lặp lại bản thân nó. Và điều kì lạ là tôi đã tới cùng năm trăm đệ tử của riêng tôi hệt như ông đã tới, và tôi đã hỏi Phật và cùng lời đáp đã được trao cho tôi: Đợi hai năm.' Tôi đã đợi hai năm, và tôi đang cười đây! Tôi muốn nói điều này với ông như lời cảnh báo: nếu ông muốn hỏi người này, hỏi ngay bây giờ đi, vì sau hai năm ông sẽ không hỏi và ông ấy sẽ không trả lời."

Phật nói, "Ta sẽ sẵn sàng trả lời, nhưng nếu bản thân ông từ chối hỏi, ta có thể làm gì được? Lời hứa của ta sẽ vẫn đứng đó - ta là con người của lời nói."

Và câu chuyện này đã xảy ra theo cùng cách mà Manjushri đã dự báo. Hai năm trôi qua - Maulingaputta đã hoàn toàn quên mất, vì ai nhớ tới thời gian khi người ta hiện hữu cùng một người như Phật?

Bạn nhớ thời gian chỉ khi bạn khổ; khi bạn phúc lạc, thời gian bị quên đi. Thời gian tuỳ thuộc.... Nếu bạn rất khổ thế thì một giờ dường như nhiều ngày đã trôi qua. Nếu bạn phúc lạc, thế thì nhiều ngày dường như chỉ vài khoảnh khắc đã trôi qua. Và nếu bạn phúc lạc toàn bộ thế thì thời gian dừng lại, thế thì thời gian biến mất, bay hơi; thế thì không còn thời gian thêm nữa. Thế thì bạn đơn giản sống bên ngoài thời gian.

Hai năm trôi qua. Maulingaputta đã quên, nhưng Phật nhắc ông ấy. Đột nhiên một hôm Phật nói, "Maulingaputta, hai năm trôi qua rồi. Giờ là lúc ông nên hỏi câu hỏi của ông. Và ta sẵn sàng trả lời."

Và Maulingaputta cười. Phật nói, "Ông cười như điên! Chuyện gì đã xảy ra? Ông có nhớ tiếng cười của Manjushri hôm đó không?"

Maulingaputta nói, "Câu hỏi của tôi đã rơi rụng mất rồi. Tôi chẳng có gì để hỏi. Tôi đã trở nên hoàn toàn im lặng. Thầy đã không trả lời và vậy mà thầy đã trả lời."

Đây là câu trả lời thực. Thầy thực giết chết các câu hỏi của bạn theo cách tinh tế tới mức bạn không bao giờ trở nên nhận biết về điều đó; không có bất kì đổ máu nào dù ông ấy liên tục phá huỷ các câu hỏi của bạn. Dần dần, từ từ, bạn trở nên nhận biết về cái ngớ ngẩn của mọi câu hỏi của bạn. Dần dần, dần dần bạn trở nên nhận biết về điều huyền bí vô cùng của sự sống. Sự sống không phải là câu hỏi và nó không thể bị thu lại thành câu hỏi và không có câu trả lời cho nó. Nó là điều huyền bí, không thể trả lời được, không thể giải được. Bạn phải sống nó, bạn phải nếm trải nó, bạn phải trải nghiệm nó. Và nó được trải nghiệm trong im lặng.

Do đó thiền chứa mọi câu trả lời vì thiền là nghệ thuật vượt ra ngoài tâm trí. Một khi tâm trí đã mất đi với mọi huyên thuyên của nó, bạn có khả năng nhìn, việc nhìn xảy ra. Và việc nhìn là biến đổi. Khi bạn có thể nhìn cái đang đó, toàn thể cuộc sống của bạn được biến đổi. Bây giờ bạn không thể sống ngược lại sự tồn tại; điều đó là không thể được. Bạn bắt đầu sống trong hài hoà với sự tồn tại.

Với việc biết, với việc nhìn, làm sao bạn có thể đi ngược lại luật tối thượng của sự sống? Không ai ngu xuẩn thế. Bạn đi ngược lại nó vì bạn không nhận biết về nó. Khi bạn nhận biết về nó bạn đơn giản trở thành một phần hài hoà của nó; bạn rơi vào trong sự thống nhất hữu cơ của sự tồn tại, bạn biến mất như một bản ngã - giọt sương biến mất trong đại dương và trở thành đại dương. Và đó là hoàn thành, và đó là mãn nguyện, và đó là phúc lạc tối thượng, niết bàn.

Từ "Bước trong thiền, ngồi trong Thiền", Ch.12