Nhiều khác biệt, khác biệt lớn. Khác biệt này là nhiều như giữa phương Tây và phương Đông. Khác biệt này là nhiều như giữa ý chí và buông xuôi.
Tu viện là quan niệm phương Tây. Bạn phải đừng bao giờ dịch 'đạo tràng' là 'tu viện'. Điều đó phá hỏng từ 'đạo tràng', phá huỷ toàn thể nghĩa của nó. Tu viện là trên con đường của ý chí: người ta đang cố gắng vất vả để biết chân lí, vật lộn vất vả để tìm ra Thượng đế. Tu viện là rất nỗ lực phấn đấu, căng thẳng.
Chính từ 'ashram-đạo tràng' ngụ ý nghỉ ngơi, thảnh thơi. Chính từ 'đạo tràng' ngụ ý được thảnh thơi vô cùng. Đạo tràng là chỗ mà bạn đi tới thảnh thơi, tu viện là chỗ mà bạn đi tìm, đi kiếm. Tu viện là năng nổ, nam tính; đạo tràng là nữ tính, thụ động. Đạo tràng là vô nỗ lực. Tu viện không là gì ngoài nỗ lực. Trong tu viện bạn làm việc để đạt tới Thượng đế, và trong đạo tràng bạn chơi đùa: đó là khác biệt. Đạo tràng là vui đùa; tu viện là rất nghiêm chỉnh.
Từ 'monastery-tu viện' bắt nguồn từ từ 'monk-sư'. Sư là người rất nghiêm chỉnh; ông ta đã từ bỏ thế giới, từ bỏ vợ, từ bỏ con, từ bỏ cái này và cái nọ. Sư là rất khô khan, do đó mọi tu viện cổ phương Tây đã tồn tại trong sa mạc. Những tu viện lớn đã tồn tại trong sa mạc, khô cằn -- khô bên trong, khô bên ngoài, không thư thái, không bóng cây, không mầu xanh, không hoa nở; chỉ nỗ lực và nỗ lực và nỗ lực; không ốc đảo của thư thái. Và sư ngụ ý người đã quyết định sống đơn độc.
Từ 'monk-sư' ngụ ý tính đơn độc, người đã quyết định sống theo cách riêng của mình. Đó là lí do tại sao từ cùng một gốc này đưa tới 'monopoly-độc quyền', 'monogamy-một vợ một chồng', 'monotony-đơn điệu' -- cùng một gốc: một, một mình. Tu viện là chỗ mà nhiều người sống trong sự đơn độc của họ, nhưng họ không sống cùng nhau. Tính cùng nhau không có đó. Tu viện không phải là cộng đồng. Những người ở đó, nhiều người có thể sống ở đó, nhưng từng người đang sống một mình. Cùng nhau, họ là đơn độc. Nó không phải là cộng đồng. Từng người đang tìm kiếm Thượng đế; nỗ lực lớn phải được làm: người ta phải có tính khổ hạnh, người ta phải liên tục quất mạnh vào thân thể người ta, người ta phải hành hạ, người ta phải nhịn ăn, người ta phải phá huỷ mọi gắn bó với thế giới. Làm sao bạn có thể thảnh thơi được? Thế giới là tội lỗi và bạn được sinh ra trong tội lỗi -- làm sao bạn có thể thảnh thơi, làm sao bạn có thể thư thái, làm sao bạn có thể mở hội?
Bạn sẽ ngạc nhiên: từ 'celebration-mở hội' bắt nguồn từ một gốc celere, và 'celere' ngụ ý nhịn ăn. Trong các tu viện cổ phương Tây, khi các sư nhịn ăn, điều đó được gọi là mở hội. Bây giờ, bữa tiệc có thể là việc mở hội, nhưng làm sao việc nhịn ăn có thể là mở hội? Nhưng đó là cách nhịn ăn bị áp đặt -- như mở hội. Hành hạ, tự hành hạ, đã được coi là là lời cầu nguyện. Thế giới được coi là chống lại Thượng đế, cho nên bạn phải rời bỏ thế giới nếu bạn muốn đạt tới Thượng đế.
Đạo tràng có cảnh quan khác toàn bộ. Đạo tràng ngụ ý cộng đồng, giao cảm của mọi người, của các hồn giống nhau. Bạn sẽ ngạc nhiên: đạo tràng Hindu hiện đại không thực sự có tính phương Đông, nhớ lấy. Đạo tràng Hindu hiện đại bị ảnh hưởng bởi tu viện Ki tô giáo tới mức nó không có tính Hindu chút nào. Nếu bạn thực sự muốn có thoáng nhìn về đạo tràng Hindu, bạn sẽ phải đi về những ngày của Vedas. Thầy có đó, nhưng Thầy không là sư. Thầy là người có gia đình: thầy có vợ, thầy có con, đạo tràng là gia đình của thầy. Đó là lí do tại sao đạo tràng đã được gọi là gurukul. 'Gurukul' ngụ ý: gia đình của Thầy. Thầy có con, thầy có vợ, thầy sống cuộc sống thảnh thơi -- sâu trong rừng, sâu trong tự nhiên -- cách sống tự phát, không vội vàng; không tìm, nhưng chờ đợi; không để Thượng đế chống lại thế giới, nhưng tận hưởng thế giới vì Thượng đế là trong nó. Và đệ tử sống cùng thầy là gia đình của thầy, gurukula. Nó không phải là thể chế, nó là gia đình. Họ là con của thầy, con riêng của thầy. Họ có thể già hơn thầy; điều đó không là vấn đề -- nhưng họ đã là con của thầy.
Cộng đồng này sống theo cách rất thảnh thơi, rất sâu -- múa, hát, mở tiệc, mở hội, tận hưởng tự nhiên: sao, trăng, mặt trời, buổi sáng, buổi tối, ngày, đêm, và lắng nghe tiếng của Thượng đế trong tự nhiên. Do đó, Thầy đã đi vào rừng. Điều đó không chống lại thế giới, nhớ lấy. Khi sư Ki tô giáo đi ra khỏi thế giới, ông ta chống lại thế giới. Khi hiền nhân phương Đông đi vào rừng, ông ấy đi vì ông ấy đã ủng hộ tất cả cho thế giới, và ở bãi chợ thế giới đã bị là biến chất và bị phá huỷ nhiều thế. Biết phân biệt này đi: nó là vô cùng.
Hiền nhân phương Đông thường đi vào trong tự nhiên vì ở đó, Thượng đế hiện diện nhiều hơn. Con người còn chưa can thiệp. Khó tìm ra Thượng đế trên đường rải nhựa, dù bạn nhìn chăm chú thế nào. Bạn thậm chí sẽ không thấy một thoáng nhìn. Khó tìm ra Thượng đế trong cơ xưởng -- khó, rất khó -- vì ồn ào của con người là quá nhiều. Máy móc, công nghệ là quá nhiều; tự nhiên đã đi xa rồi.
Tôi đã nghe....
Có một cuộc điều tra ở London, và một triệu đứa trẻ thuật lại rằng chúng chưa bao giờ nhìn thấy con bò.
Bây giờ điều này là quá thể: một triệu trẻ em chưa bao giờ thấy con bò sao? Làm sao chúng bao giờ có khả năng hiểu Thượng đế là gì nếu chúng chưa bao giờ nhìn vào trong mắt bò? Thượng đế là trong như pha lê trong mắt bò hơn trong mắt của giáo hoàng hay của shankaracharya. Một triệu đứa trẻ đã không nhìn thấy con bò sao? Bây giờ một triệu đứa trẻ này sẽ khổ vô cùng. Có hàng nghìn và hàng nghìn người chưa bao giờ thấy Himalayas, những đỉnh núi tuyết phủ, tuyết vĩnh hằng -- trinh nguyên, không bao giờ có người bước lên. Ở đó, Thượng đế vẫn hiện diện nhiều hơn, đập rộn ràng nhiều hơn, sống động; con người còn chưa phá huỷ.
Hiền nhân phương Đông đi vào rừng, không phải vì họ chống lại thế giới nhưng vì họ muốn thực sự biết thế giới mà Thượng đế đã sáng tạo ra, không bị con người can thiệp vào. Khi người Ki tô giáo đi vào tu viện họ đi chống lại thế giới, vì thế giới là chỗ của tội lỗi. Họ cả hai đều đi, nhưng cả hai đi vì những lí do khác nhau, đối lập đối xứng. Và từ phương Đông 'đạo tràng' là hay: nó ngụ ý thư thái nghỉ ngơi. Bạn đã sống trong thế giới, bạn đã biết thế giới; bây giờ để nghỉ ngơi bạn đi vào đạo tràng. Bạn đã thấy thế giới -- cái xấu của nó, cái vô tích sự của nó, cái vô dụng của nó, cái vô nghĩa của nó -- bây giờ bạn muốn thư thái nghỉ ngơi. Bây giờ bạn đi sâu vào trong rừng, bạn ngồi dưới bóng cây, bạn lắng nghe tiếng rì rào của suối và tiếng hót của chim, và bạn thấy những tia sáng mặt trời chơi đùa trên ngọn cây buổi sáng, và bạn quan sát những ngôi sao im lặng. Bạn thảnh thơi. Dần dần, bạn thảnh thơi trong tự nhiên của bạn với sự giúp đỡ của tự nhiên bên ngoài bạn. Điều đó trở thành việc hài hoà -- tự nhiên bên trong và tự nhiên bên ngoài. Bạn bắt đầu chơi đùa với tự nhiên bên ngoài. Nó không phải là tìm kiếm; đạo tràng Hindu không tìm kiếm. Nó là chỗ nghỉ ngơi thư thái.
Tìm, và bạn sẽ không bao giờ thấy -- vì chính việc tìm làm cho bạn căng thẳng. Phương Đông nói: Đừng tìm, và Ngài sẽ tìm thấy ông. Tìm và ông sẽ không bao giờ thấy, tìm và ông sẽ tìm trong vô vọng. Người được ân huệ là người có thể thư thái nghỉ ngơi trong lời cầu nguyện, người có thể nghỉ ngơi và tin cậy, và người có thể nói, "Được rồi, bất kì khi nào ngài cảm thấy thích tới, tới đi. Tôi không vội vàng." Phương Đông không vội vàng, phương Đông không có ý thức thời gian. Nó nói, "Được rồi, nếu trong kiếp này, tốt; và nếu mình quyết định tới kiếp sau, tốt. Mình sẽ thấy mình vẫn ở đây. Không có vội vàng."
Phương Tây vội vàng quá nhiều. Ở phương Tây quan niệm về một kiếp sống đã tạo ra cái nút căng thẳng thế trong tâm trí con người. Chỉ một kiếp sống sao? -- bẩy mươi năm thôi sao? -- ba lần hai mươi và mười năm, và bị kết thúc sao? Và trong bẩy mươi năm này, hai mươi nhăm năm bị mất cho giáo dục, trong gần hai mươi nhăm năm bạn sẽ ngủ, và cho phần còn lại, cạo râu và đi tới văn phòng, trở về từ văn phòng... và giao thông và xung đột và trẻ con và toà án và li dị -- mọi điều này. Cái gì còn lại? Nếu bạn đếm mọi thứ, bạn sẽ đơn giản ngạc nhiên: thậm chí không có bẩy phút được dành cho Thượng đế. Vội vàng lớn nảy sinh: đi nhanh lên! Làm cái gì đó! Bằng không, làm sao bạn sẽ tìm ra Thượng đế?
Thượng đế không là cái gì đó để được tìm ra. Nó là cái gì đó bạn thảnh thơi trong đó, nó là không gian bên trong. Khi bạn không hiện hữu, nó có đó. Và khi bạn không hiện hữu, bạn không hiện hữu chỉ khi bạn không là người tìm kiếm. Người tìm kiếm giữ bạn như một bản ngã. Ai đang đi tìm?
Đạo tràng là quan niệm khác toàn bộ: bạn thảnh thơi, bạn chỉ hiện hữu. Bạn làm những thứ nhỏ bé. Bạn cảm thấy đói -- bạn ăn. Bạn cảm thấy mệt -- bạn đi ngủ, không vội vàng gì, không lo nghĩ gì. Bạn chỉ cho phép Thượng đế tới theo cách riêng của Ngài, vào thời gian riêng của Ngài. Đây là quan niệm về đạo tràng.
Nếu bạn thực sự muốn biết đạo tràng thực, đạo tràng của tôi là đạo tràng duy nhất -- vì mọi đạo tràng khác bị làm biến chất tuyệt đối bởi người Ki tô giáo; họ nghĩ họ là người Hindu nhưng họ không là vậy. Vì có hấp dẫn nào đó trong cách biện luận của người Ki tô giáo, điều đó lôi cuốn. Đầu tiên, chính ý tưởng về ý chí hấp dẫn bạn: bạn phải làm việc vất vả. Người Ki tô giáo đã cho thế giới về đạo đức công việc. Làm việc đi! Chơi đùa sao? Quên về chơi đùa đi. Chơi đùa dành cho trẻ con. Bạn làm việc, bạn là người lớn, bạn làm việc vất vả, bạn làm việc cho cả đời bạn, và thế rồi đến cuối -- như củ cà rốt lủng lẳng -- bạn sẽ có phần thưởng. Ở chỗ cuối! Và chỗ cuối đó không bao giờ tới. Bạn làm việc và làm việc và làm việc và bạn chết khi làm việc. Một ngày nào đó bạn rơi vào nấm mồ của bạn.
Ở phương Đông chúng ta không có đạo đức làm việc đó. Chúng ta nói: Thảnh thơi, tận hưởng, chơi đùa, làm trò hề xung quanh, trò vui, không nghiêm chỉnh. Và mục đích không phải là mục đích, và mục đích không phải là kết quả; nó là trong bản thân quá trình. Để tôi nhắc lại: "Cõi trời là mọi đường tới cõi trời. Ngài đã không nói: Ta là Con đường?" Thái độ thảnh thơi này dần dần giúp bạn biến mất, biến mất hoàn toàn. Và khi bạn không hiện hữu, đột nhiên một ngày nào đó bạn thấy Thượng đế có đó. Và bạn thấy... bạn bị sững sờ rằng Ngài bao giờ cũng có đó. Nếu bạn mà không tìm Ngài, bạn chắc đã biết Ngài vào bất kì lúc nào. Chính việc tìm kiếm của bạn đã là cản trở -- vì cái được tìm đã ẩn trong người tìm, Và bạn đã chạy xô đi đây đó.
Tu viện là của phương Tây; tu viện là luận cứ của phương Tây. Đạo tràng là của phương Đông, luận cứ của phương Đông. Và tôi nói với bạn rằng mọi đạo tràng khác ở Ấn Độ đã trở thành có tính Ki tô giáo, vì tu viện Ki tô giáo hấp dẫn rất mạnh. Thế giới hiện đại được tạo ra bởi phương Tây; phương Đông không còn là phương Đông.
Ý chí giúp bạn cảm thấy bản ngã nhiều hơn. Mọi người đều muốn cảm thấy rằng mình là ai đó, và bạn có thể cảm thấy rằng bạn là ai đó chỉ nếu bạn làm cái gì đó. Chỉ để lừa xung quanh, bạn không thể cảm thấy giống ai đó. Chỉ để có vui đùa, bạn không thể cảm thấy giống ai đó. Bạn phải làm cái gì đó để chứng tỏ rằng bạn là ai đó. Và thế rồi đạo đức Ki tô giáo nói: Tôn giáo là phục vụ, cho nên đi và phục vụ mọi người đi.
Thái độ phương Đông là: Tôn giáo không là phục vụ. Phục vụ có thể tới như sản phẩm phụ nhưng nó không đồng nghĩa với tôn giáo. Tôn giáo là thiền, lời cầu nguyện, thảnh thơi. Tôn giáo là đi vào trong bản thân bạn. Nếu bạn đã đạt tới sâu trong con người riêng của bạn, có thể -- và điều đó là có thể, có lẽ -- bạn có thể bắt đầu phục vụ mọi người. Nhưng phục vụ sẽ không là nghĩa vụ, nó sẽ chỉ là việc chia sẻ. Và phương Đông nói: Điều đó chỉ là "có lẽ", vì nó có thể không xảy ra cho mọi người theo cùng cách. Từng người là duy nhất thế. Khi nó xảy ra cho Meera, cô ấy bắt đầu nhảy múa; cô ấy quên đi mọi thứ về phục vụ. Tất nhiên, có những người nghèo, và nếu phục vụ người nghèo chắc đã có nhiều tính kinh tế hơn, nhưng cô ấy đơn giản bắt đầu nhảy múa và hát. Và tôi nói cô ấy đã làm tốt. Nếu như cô ấy mà phục vụ người hủi hay người nghèo, hay nếu cô ấy mở trường học và đã làm ra bệnh viện, điều đó chắc đã là mất mát lớn -- vì bài ca của cô ấy là hay vô cùng thế. Điệu vũ của cô ấy đã làm thay đổi phẩm chất của sự tồn tại con người: cô ấy đã đập rộn ràng giai điệu mới. Không, điều đó chắc đã không là tốt. Điều tốt là cô ấy đã cho phép việc diễn đạt riêng của cô ấy. Đã từng có những người không bao giờ đi bất kì chỗ nào khi họ trở nên chứng ngộ; họ vẫn còn ở dưới cây. Đó là cách nó đã xảy ra cho họ.
Ở phương Đông chúng ta chấp nhận tính duy nhất của cá nhân. Chúng ta không ép buộc bất kì đạo đức nào lên trên đỉnh của cá nhân. Chúng ta đơn giản nói: Khi bạn đã về tới nhà, thế thì bất kì cái gì xảy ra đều là tốt. Thế thì bất kì cái gì Thượng đế định làm qua bạn, để nó là vậy đi. Amen. Bạn không can thiệp. Nếu Ngài muốn là im lặng trong bạn dưới cây bồ đề, thế thì để Ngài là im lặng đi. Qua im lặng Ngài sẽ tạo ra rung động, điều sẽ làm thay đổi hết thế kỉ nọ tới thế kỉ tiếp. Trong hàng nghìn năm những rung động này sẽ giúp mọi người đạt tới trạng thái tâm thức cao hơn, trạng thái tâm thức được thay đổi. Cho nên đừng bận tâm và đừng can thiệp. Nếu Ngài muốn vẫn còn yên tĩnh và im lặng, để Ngài là vậy đi. Nếu Ngài muốn nhảy múa trong bạn, để Ngài là vậy đi. Nếu Ngài muốn đi và phục vụ người nghèo, để Ngài là vậy đi. Nếu Ngài muốn trở thành một Meera, tốt; nếu Ngài muốn trở thành một Chaitanya, tốt; nếu Ngài muốn trở thành một Phật, tốt. Bất kì cái gì Ngài định làm, để ý định của Ngài được thực hiện.
Nhưng luận cứ Ki tô giáo là quan trọng: Thế giới nghèo nàn, mọi người đang khổ, và ông đang thiền sao? Đi và phục vụ mọi người đi! Điều đó là logic, điều đó hấp dẫn lí trí. Đạo tràng đã biến mất.
Tôi đang cố tạo ra một tâm xã mới -- mới theo nghĩa rằng nó không còn tồn tại; bằng không nó là tâm xã cổ đại nhất. Có thời nó đã tồn tại, bây giờ chỉ kí ức còn lại - thậm chí không phải là kí ức. Nó đã biến mất, phai mờ đi: tâm xã nơi mọi người đơn giản thảnh thơi và làm việc của họ, chuyển qua việc cảm của họ, không qua lí trí; vận hành qua tim không qua đầu của họ... và coi nó là dễ.
Vâng, chính từ 'đạo tràng' ngụ ý: coi nó là dễ.
Từ "Con đường của Yêu", Ch.8